Dünya Sağlık Örgütünün yeni tip korona virüsü pandemi (küresel salgın) olarak ilan etmesinin ardından geçmişteki pandemik hastalıklar gündeme geldi. Yüzyıllardır insanlık tarihinin parçası olan pandemik influenza (grip) hastalıkları nedeniyle milyonlarca kişi hayatını kaybetti. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) verilerine göre en eski pandemik grip 1580’de yaşandı. O tarihten günümüze kadar 19. yüzyılda en az 4, 20. yüzyılda ise 3 küresel grip salgını kayıtlara geçti.

İSPANYOL GRİBİ

Yakın tarihte yaşanan en şiddetli grip salgını ise 1918 yılında yaşanan ve “İspanyol gribi” olarak adlandırılan hastalık oldu. Yaklaşık 500 milyon kişinin yani dünyanın 3’te 1’inin enfekte olduğu salgında dünya genelinde 50 milyon kişi hayatını kaybetti. Salgına yol açan H1N1 alt tipi virüsünün nereden kaynaklandığı konusunda tartışmalar günümüzde de devam ederken, bilim insanları virüsün kuşlarla bağlantılı olduğunu ortaya çıkarmıştı. CDC’ye göre, 1918’deki grip salgınında Birinci Dünya Savaşı’ndan daha fazla Amerikan askeri öldü. 1919 yılında virüs etkisini azalttı. Ancak devam eden 38 yıl boyunca daha düşük seviyelerde mevsimsel olarak ortaya çıktı.

ASYA GRİBİ

Daha sonra 1957 yılında ise Asya’da A virüsü alt tipi H2N2 ortaya çıktı. Pandemiye dönüşen hastalık nedeniyle dünya çapında 116 bini ABD’de toplam 1.1 milyon kişi hayatını kaybetti. Bu virüsün de kuşlarla bağlantısı olduğu anlaşılmıştı. Virüs ilk olarak Şubat 1957’de Singapur’da, Nisan 1957’de Hong Kong’da ve aynı yılın yaz aylarında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kıyı kentlerinde görülmüştü. Bu virüsün etkisi diğer salgınlara göre daha düşük seyrederken, 10 yıl sonra tamamen ortadan kalktı.

BİR MİLYON KİŞİ ÖLDÜ

1968’de, Çin kaynaklı bir A (H3N2) virüs de küresel salgına dönüşmüştü. CDC’ye göre dünya genelinde 1 milyon kişinin hayatını kaybettiği salgından en çok etkilenen 65 yaş üstü kesim olmuştu. H3N2 virüsü, mevsimsel grip virüsü olarak küresel çapta hala dolaşmaya devam ediyor.

2009 ilkbaharında yeni bir influenza olan A (H1N1) virüsü ortaya çıktı. İlk kez Amerika Birleşik Devletleri’nde tespit edilen virüs daha sonra hızla dünyaya yayıldı.

CDC’ye göre domuzda gelişen virüs, daha önce hayvanlarda veya insanlarda görülmemiş benzersiz bir grip genleri kombinasyonu içeriyor. CDC verilerine göre, H1N1 salgınının otaya çıktığı yıl 151 bin 700 ila 575 bin 400 kişinin öldüğü tahmin ediliyor. Küresel olarak, ölümlerin yüzde 80’inin 65 yaşından küçük insanlarda meydana geldiği tahmin ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü WHO, Ağustos ayında H1N1 virüsünü pandemi ilan etti. Domuz gribi olarak da adlandırılan H1N1 günümüzde mevsimsel olarak hala etkili oluyor.

Günümüzde ise dünya yeni bir pandemi ile mücadele ediyor. Dünya genelinde 126 bin 656 kişide görülen yeni tip korona virüs (Covid-19) salgınında, şu ana kadar toplam 4 bin 640 kişi hayatını kaybetti.

(İHA)